De mooiste stad van Azië

Yangon is de laatste stad in Azië met een koloniaal stadshart. Maar er is meer: de architectuur is een mix van stijlen, gebouwd door diverse landen en in verschillende tijden. Er zijn meer dan tweeduizend historische gebouwen, de helft daarvan stamt uit de Britse koloniale tijd. Naast de gigantische overheidsgebouwen, bankgebouwen en herenhuizen in Engelse stijl staan pre-koloniale pagodes, boeddhistische kloosters en Chinese en Indiase tempels. Er zijn moskeeën, christelijke kathedralen, een Joodse synagoge en zelfs een Armeense kerk.

De unieke architectuur is een resultaat van een kosmopolitisch en rijk verleden – al in de 18^e eeuw kwamen er Portugese en Chinese handelaren naar Yangon. Onder Brits bestuur groeide de stad uit tot het centrum voor Indiërs die in Yangon woonden.

Ja, maar het zal een uitdaging worden. Sinds de grenzen open zijn, is het dringen in Yangon – er zijn hotels, kantoren, appartementen nodig. Tussen 1990 en 2011 is een derde van de gebouwen in het stadscentrum gesloopt om ruimte te maken voor nieuwe projecten. Talloze gebouwen in de stad hebben een roze bordje met een sloopverordening. Er zijn vier zaken die het bemoeilijken het erfgoed te behouden:

1. 1. Veel gebouwen zijn nooit onderhouden sinds ze bijna honderd jaar geleden zijn gebouw. Slopen is sneller, makkelijker en bovendien lucratiever dan restaureren. Een kantoor of condominium op dezelfde grond levert meer geld op – vooral omdat de huren van de bewoners niet verhoogd mogen worden. Het is niet toegestaan een gebouw te slopen, behalve als het op instorten staat. Dus wat doen landeigenaren? Precies, ze laten het net zo lang versloffen, tot het op instorten staat.

Het roze plakaat geeft aan dat het pand gesloopt gaat worden.

1. 2. Er is geen of nauwelijks wetgeving om de gebouwen te beschermen. Een groot probleem is bovendien dat het vaak onduidelijk is van wie een pand is, of wie er verantwoordelijk voor is. Eigenaren – veelal Indische zakenmensen – zijn verbannen door het regime, het pand is cadeau gegeven aan een generaal die er niet meer naar omkijkt, of de eigendomspapieren zijn opgegeten door de ratten.

2. 

   U Ye Zaw (78) woont al 48 in een koloniaal pand. Hij houdt van de hoge plafonds en de ruimte. Nadat de veranda laatst instortte, wil zijn zoon liever een modern huis.

7. 3. De bevolking ziet de noodzaak om het erfgoed te behouden niet. Ze vinden dat de oude koloniale panden niet passen bij een moderne toekomst. Het zijn Britse gebouwen, die zijn niet van ons, zeggen ze. Ook zijn de bewoners van de panden bang hun huis kwijt te raken nadat het is opgeknapt. Of ze vrezen een hoge huur.
   

   De kantoortjes van de tientallen advocaten en notarissen in Balthazar’s building zijn een meter bij een meter. Ze betalen minder dan een dollar huur per maand.

   4. En dan is er de geldkwestie. Yangon is niet de hoofdstad van Myanmar, en heeft derhalve geen geld om de gebouwen te restaureren. En in veel gevallen niet de verantwoording. Die ligt bij de centrale overheid en die zijn druk met andere prangende kwesties.

Jazeker, een groeiend aantal mensen ziet de economische en immateriële waarde van het erfgoed. Het zijn dan wel Britse gebouwen, maar het is wel onderdeel geworden van de Birmese cultuur. Langzaam komt het besef dat met het verdwijnen van de gebouwen niet alleen het karakter en de identiteit van de stad verdwijnt, maar ook de bedrijvigheid, de verhalen en de tradities.

De Yangon Heritage Trust doet verwoede pogingen het erfgoed te behouden. Daarnaast zijn er steeds meer ondernemers geïnteresseerd in de charme van de oude panden. Aangetrokken door de belofte van een economische boom, beginnen ze restaurants, boutique hotels, galeries en zelfs een co-working space in een pand dat ze vaak eigenhandig opknappen.

Het General Postoffice (1908) is onlangs gerenoveerd.